Aanraking is een levensbehoefte, voor iedereen. Dat wordt heel mooi verwoord in het gedicht ‘Toe raak me aan’ van Phyllis Davis. Zij maakt heel duidelijk dat aanraking van groot belang is, voor jong tot oud.
Ik lees dit gedicht altijd voor als afsluiting van een cursus babymassage. Het geeft ook duidelijk mijn boodschap aan ouders weer; masseren is meer dan alleen het leren van een aantal technieken. Masseren is liefdevol aanraken en verbinden en dat houdt niet op op het moment dat een baby niet meer rustig wil blijven liggen voor een lichaamsmassage.
Het gedicht begint zo:
Ben ik je baby, toe, raak me aan. Ik heb je aanraking nodig, meer dan je misschien ooit zult weten. Was en verschoon en voed me niet alleen, maar wieg me dicht tegen je aan, kus mijn gezicht en streel mijn lichaam. Je kalmerende, zachte aanraking drukt veiligheid en liefde uit.
Na de levensfase van de baby volgen kind, tiener, vriend, partner en volwassene. Fases waarin een ieder nog steeds die liefdevolle en warme aanraking nodig heeft die troost, liefde, warmte, geborgenheid en veiligheid geeft.
Het gedicht eindigt met de volgende regels:
Als ik je bejaarde vader of moeder ben, toe, raak me aan zoals ik werd aangeraakt toen ik nog heel jong was. Houd mijn hand vast, zit dicht bij me, geef me kracht en verwarm mijn vermoeide lichaam met jou nabijheid. Al is mijn huid nu gerimpeld, ze vindt het heerlijk om aangeraakt te worden.
Wees niet bang, Raak me gewoon aan.
Afgelopen jaar heb ik mogen ervaren hoe belangrijk aanraking is voor een kwetsbare oudere. Elke dag kwam ik bij mijn schoonvader om voor hem te zorgen. Bij hem was vasculaire dementie vastgesteld. Een schok voor hem toen hij de diagnose kreeg, zeker toen hij ging lezen wat het inhield en wat hem mogelijk allemaal te wachten stond. Hij vond het vreselijk dat hij steeds meer hulp nodig had. Niet alleen hulp van ons, de familie, maar ook hulp van thuiszorg. Toen hij echter die hulp steeds meer kreeg, ging hij die hulp ook steeds meer waarderen. Zeker, hij moest dingen uit handen geven, maar daarvoor in de plaats kreeg hij wel liefdevolle handen van anderen die hem verzorgden, die hem aanraakten. Die liefdevolle en zorgzame aanraking was zo belangrijk voor hem, we zagen hem weer opbloeien. Zoals hij het zelf ook zei: “op deze manier is het heel goed leven met dementie”.
Helaas is mijn schoonvader eind vorig jaar na een herseninfarct overleden. Ik mis nog steeds onze dagelijkse knuffelmomenten. We zaten altijd heerlijk naast elkaar op de bank te kletsen. Ik met mijn hand op zijn knie of zijn handen in mijn handen. Als ik wegging gaf ik hem drie kussen en een dikke knuffel. Dan liep ik weg, draaide ik mij om en grapte dat hij vanwege zijn dementie natuurlijk alweer vergeten was dat ik hem had geknuffeld. We lachten en knuffelden nog een keertje extra.
Ik vraag me af hoe we nu samen op de bank hadden gezeten en afscheid hadden genomen als hij vandaag nog had geleefd. Had ik hem met de dreiging van het coronavirus nog durven knuffelen en aanraken. Ik hoop het wel, wetende hoe belangrijk dat voor hem was, het was een levensbehoefte.
Daarom denk ik nu ook aan allen die voor hun werk of als mantelzorger dagelijks bij onze kwetsbare ouderen komen en voor dit dilemma staan. Die in een spagaat zitten tussen protocollen en de behoefte van mensen om aangeraakt te worden. Gelukkig kan je elkaar op vele manieren aanraken, ook zonder huid op huid contact. De kracht van de aanraking zit in de intentie, in de liefde/warmte/troost/geborgenheid die je een ander wilt en kunt bieden. Ook woorden kunnen een mens raken op die momenten waarop fysiek contact even niet of minder mogelijk is.
Tegen al die mensen die nu voor iemand zorgen wil ik zeggen: “dank je wel dat je er bent voor die ander en wees niet bang”.
Het gedicht ‘Toe raak me aan’ van Phyllis Davis komt uit haar boek “Liefdevolle aanraking”.